Luật Sư LyLy Nguyễn chuyên về Luật Khánh Tận Chương 7, 13 cho cá nhân và cơ sở thương mại, xóa hết các loại nợ, tranh tụng trước Tòa Khánh Tận và khai phá sản hủy bỏ nợ thuế. Về Hoạch Định Tài Sản, Luật Sư LyLy chuyên thảo Di Chúc và Tín Mục (trust), ủy quyền điều hành tất cả tài sản, dặn dò săn sóc y tế khi bất lực và hoạch định kế nghiệp. Về Luật Thuế, Luật Sư LyLy đại diện cho thân chủ trường hợp bị kiểm thuế, xin ngưng tịch thâu tài sản vì thiếu thuế, đại diện biện hộ trước Tòa Án Thuế và điều đình xin giảm nợ thuế. Về Luật Thương Mại, Luật Sư LyLy giúp thành lập công ty và tổ hợp hùn hạp. Ngoài ra, Luật Sư LyLy còn rất giàu kinh nghiệm về thuế lợi tức cá nhân, thuế trả nhân công, thuế mua bán và thuế tài sản ở hai cấp liên bang và tiểu bang. Nếu cần, tham khảo riêng xin liên lạc với Luật Sư LyLy Nguyễn tại văn phòng ở 17151 Newhope Street, Suite 113, Fountain Valley, California 92708. Ðiện thoại: (714) 531-7080. Email: [email protected]; website: www.lylylaw.com
LyLy NgLuyễn, ESQ, JD, LLM
Tuần trước, chúng tôi đề cập đến tiến trình khởi tố một vụ tố tụng theo dân luật Hoa Kỳ với
trường hợp kiện đòi bồi thường thương tích do tai nạn xe cộ. Nguyên đơn là ông Hoàng Ngọc Báu và nạn nhân là bà vợ cùng hai người con bị phỏng nặng trên đường dọn nhà từ Houston, Texas sang Westminster, California vào năm 2012 vì chiếc xe Audi 100-LS của họ bị một người lái xe truck say rượu húc từ đằng sau khi đi ngang qua Tucson, Arizona làm cho đuôi xe bị bẹp rúm khiến cửa xe bị kẹt và bình xăng bị lủng rồi phát hỏa.
Sau khi tham khảo nhiều nơi, gia đình ông Báu tìm được một luật sư bằng lòng nhận giúp đi kiện. Theo lời cố vấn của luật sư ông Báu đem nội vụ ra tòa thượng thẩm tiểu bang (superior court) quận Pima County tại Tucson là một tòa thuộc hệ thống tư pháp tiểu bang Arizona. Ngoài các hệ thống tòa án địa phương của mỗi tiểu bang, Hoa Kỳ còn có một hệ thống tòa án liên bang hoạt động song hành từ cấp thấp nhất là Tòa Sơ Thẩm Hoa Kỳ (U.S. District Courts) rồi lên Tòa Kháng Án Hoa Kỳ (U.S. Courts of Appeals) hay Tòa Thượng Thẩm Hoa Kỳ (U.S. Circuit Courts), rồi cao nhất là Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ (U.S. Supreme Courts).
Các tòa án của tiểu bang được thẩm quyền tài phán tương đối rộng rãi về mọi vấn đề có nội dung tổng quát nên vụ nào cũng xử được. Tuy nhiên, các tòa tiểu bang có khuyết điểm là chỉ xử được các bị cáo cư ngụ ở trong tiểu bang. Còn tòa án liên bang thì ngược lại, có quyền xét xử không hạn chế trên mọi cá nhân sinh sống tại Hoa Kỳ, nhưng thẩm quyền về nội dung thì bị hạn chế chỉ xử được những vụ Quốc Hội cho phép mà thôi.
Như vậy, tại sao tiểu bang đã có hệ thống tư pháp riêng mà lại còn có hệ thống liên bang? Trước nhất, có những vụ có nội dung chung áp dụng trên toàn lãnh thổ Mỹ phải được thẩm phán liên bang xét xử. Thứ hai, để tránh bất công do thành kiến của tòa địa phương có thể có với các bị cáo ngoài tiểu bang nên xử ở tòa liên bang tương đối công bằng hơn. Do đó, những vấn đề chung như An Sinh Xã Hội, Điều Hành Thực Phẩm và Dược Phẩm, hay Kiểm Soát Môi Sinh chẳng hạn phải xử ở tòa liên bang. Thêm vào đó, những vụ có nội dung đặc biệt chỉ xét ở tòa liên bang thí dụ như khai khánh tận (bankruptcy) hay xin cầu chứng độc quyền sáng chế (patent). Do đó, muốn được xử ở tòa liên bang thì nguyên đơn và bị cáo phải ở hai tiểu bang khác nhau, cũng trường hợp này nếu nguyên đơn kiện ở tòa tiểu bang thì vụ án sẽ rời (removal) lên tòa liên bang xử.
Trong vụ kiện của ông Báu luật sư muốn kiện ở tòa tiểu bang – vì thông thường địa phương
thường nghiêng về phía nạn nhân bị tai nạn tại tiểu bang mình – và kiện bốn bị cáo Audi với lý do chế tạo bình xăng hở có khuyết điểm để chảy xăng rồi bốc cháy làm vợ con ông bị phỏng nặng.
Bốn công ty bị thưa là công ty sản xuất Audi ở Đức có trụ sở tại New York, công ty nhập cảng Audi vào Mỹ cũng tại New York, công ty phân phối Audi miền Tây Nam Hoa Kỳ tại Dallas, Texas và sau hết là hãng bán xe Audi cho ông Báu tại Houston, Texas. Nếu kiện ở tòa liên bang, chắc chắn chỉ quy được trách nhiệm cho người lái xe say rượu gây ra tai nạn làm xe cháy, khiến các nạn nhân bị phỏng là điều phe ông Báu không thích vì người này không có tài sản để bồi thường. Luật sư lập luận rằng, gia đình ông Báu dọn nhà từ Texas chưa đến California nên họ vẫn là dân Texas.
Cả hai công ty phân phối Audi Tây Nam Hoa Kỳ và Houston Euro Cars đều ở Texas, có nghĩa là các bị cáo cùng tiểu bang với nguyên đơn nên tòa liên bang sẽ không có thẩm quyền tài phán mà phải xử ở tòa tiểu bang hoặc là ở Arizona hay ở Texas. Đây chính là điều phía ông Báu mong muốn, vì tòa tiểu bang chắc chắn có thiện cảm với nạn nhân hơn nên luật sư quyết định chọn kiện tại tòa thượng thẩm Pima County ở Tucson, Arizona, là nơi có luật buộc trách nhiệm an toàn sản phẩm khắt khe.
Mặc dù luật sư của ông Báu toan tính cao cờ, hủy được quyền dời lên tòa liên bang nhưng lại bị đụng vào đề mục thẩm quyền cá nhân. Cả hai hãng Southwest Audi Corp và Houston Euro Cars khiếu nại lên Tối Cao Pháp Viện và được tòa tối cao phán rằng, tòa án quận Tucson không có thẩm quyền tài phán với các bị cáo ngoài tiểu bang mà phải rời lên Tòa Sơ Thẩm Hoa Kỳ ở Tucson xử lại.
Kết quả, bồi thẩm đoàn tại tòa sơ thẩm liên bang quyết định rằng chiếc xe Audi bị xe truck đụng với tốc độ nhanh khiến bình xăng bị bể rồi phát hỏa, chứ không phải do bình xăng bị hư chảy xăng mà cháy. Qua vụ này, chúng ta thấy cũng cùng một vụ kiện xử ở tòa tiểu bang có thể có kết quả khác hẳn nếu xử ở tòa liên bang, và luật sư thường cân nhắc tìm cách chọn tòa nào có thể đem lợi thế cho thân chủ của mình hơn.
Như vậy, nếu kiện được ở các tòa khác thì mỗi nơi áp dụng luật nào? Thông thường một tòa án tự áp dụng những điều luật của chính tiểu bang mình trước, riêng các vụ nào có nội dung dính líu đến luật liên bang thì mới phải dùng luật liên bang bởi vì Hiến Pháp đã ấn định luật liên bang là “luật tối cao trên mặt đất” (the supreme law of the land). Có hai điều mâu thuẫn rắc rối, thứ nhất như thí dụ tòa sơ thẩm liên bang ở Tucson xử vụ ông Báu kiện Audi, liệu tòa liên bang phải theo luật bồi thường khắt khe của tiểu bang Arizona hay tòa có thể ra luật riêng để xử hãng sản xuất một sản phẩm gây nguy hiểm khi sử dụng? Thứ đến là mâu thuẫn giữa hai bộ luật. Giả sử, luật Arizona bắt các hãng sản xuất phải tuyệt đối chịu trách niệm về an toàn sử dụng sản phẩm của mình bất kể trường hợp nào trong khi luật Texas chỉ bắt trách nhiệm giới hạn do những bất cẩn khi chế tạo sản phẩm.
Như vậy, ông Báu có quyền tránh Texas mà chỉ kiện ở Arizona để có lợi cho mình được không? Những mâu thuẫn này được giải quyết bằng luật hóa giải mâu thuẫn (conflicts of law). Theo đó, tòa nào có thẩm quyền tài phán thì sẽ theo luật ở nơi đó.
Bài học trên rút tỉa cho chúng ta thấy, tất cả các luật lệ trong hệ thống tư pháp Hoa Kỳ không hẳn minh bạch như đã viết. Trong thực tế có rất nhiều vụ xử bất công kết quả thay đổi khác nhau tùy theo nội vụ từng trường hợp, hoặc áp dụng tùy theo dẫn giải hay ngoại lệ tại từng tòa án. Luật lệ nói chung có tính cách mềm dẻo cho tòa được tự quyền suy diễn mà áp dụng tuy nhiên cũng tạo ra rất nhiều mâu thuẫn có thể là lẽ phải ở tòa án này nhưng cũng có thể thành sai trái ở tòa án khác.
Tuần tới, chúng tôi tiếp tục phần tìm hiểu về chi tiết thủ tục tố tụng một vụ kiện từ lúc bắt đầu nộp đơn khởi tố, qua lúc xử tại tòa tới diễn biến sau khi vụ án đã xử.
Cũng như thường lệ, người viết xin xác nhận nội dung của những loạt bài tìm hiểu luật pháp này chỉ có mục đích sử dụng với tính cách thông tin (information) giúp quý độc giả một vài kiến thức tổng quát về luật pháp Hoa Kỳ mà thôi và không thể coi như liên hệ của luật sư với thân chủ (attorney- client relationship). Do đó, nếu có vấn đề liên quan đến luật,quý độc giả vẫn cần thảo luận với một luật sư chuyên môn về trường hợp của quý vị.
