LTS: Nhật báo Người Việt mở mục ‘Bạn đọc viết’ nhằm mời gọi quý thân hữu ‘cùng làm báo’ với Người Việt, chia sẻ những rung cảm, ý tưởng, quan niệm, hồi ức, kiến thức, kinh nghiệm,… về đời sống và xã hội. Để tham gia, quý bạn đọc vui lòng gởi email: [email protected]
Lê Quang Thông
Tựa đề bài, viết theo lối “câu like.” Rõ ràng và đầy đủ hơn phải là: “Tái ngộ người, 53 năm trước, đóng vai Võ Đông Sơ ở Đại Học Khoa Học Huế”
Võ Đông Sơ là nhân vật chính của tiểu thuyết Giọt Máu Chung Tình, gồm ba cuốn, tác giả là Tân Dân Tử. Nhà in Nguyễn Văn Viết xuất bản tại Sài Gòn năm 1926.
Hình ảnh Võ Đông Sơ được hư cấu từ người thực: Khinh Xa Đô Úy Võ Khánh, con trai của Hoài Quốc Công Võ Tánh và công chúa Ngọc Du, chị vua Gia Long.
Từ khi Võ Tánh và Ngô Tùng Châu tuẫn tiết (1801) sau 14 tháng bị quân Tây Sơn vây hãm trong thành Bình Định, đến nay đã tròn 222 năm.
“Giọt Máu Chung Tình” viết cách đây 97 năm. Đến nay ai còn, mà tái ngộ được với Võ Đông Sơ, thật cũng như hư cấu?
Nhưng người ca và đóng vai Võ Đông Sơ là bạn tôi, hiện sống ở Pháp. Tuy Paris – Frankfurt cách nhau có 600 km, nhưng đã hơn 10 năm trước và sau dịch Vũ Hán, chúng tôi chưa lần tái ngộ.
1969-1970 chúng tôi vào năm đầu ở Đại Học Huế. Tết năm đó, có đêm văn nghệ Tết tại giảng đường C Đại Học Khoa Học, nằm ở góc đường Trương Định và Hoàng Hoa Thám.
Đêm đó, Mr. Mai, bạn tôi, đóng vai Võ Đông Sơ, ca tân cổ giao duyên Võ Đông Sơ-Bạch Thu Hà của soạn giả Viễn Châu.
Tôi vẫn hay gọi bạn là Monsieur Mai, vì bạn có cha Pháp, mẹ Việt, nhưng lúc học ở Đại Học Huế, bạn tự xưng và chúng tôi gọi bạn là Be, do tên Pháp Robert.
Be đơn giản như tên gọi, từ tính tình đến cách sống với bạn bè, nên ai cũng ưa thích. Chúng tôi học hành, vui chơi với nhau suốt bốn năm đại học.
Trước khi Be ca vọng cổ ra mắt công chúng, bạn bè ít người biết Be mê sáu câu. Thỉnh thoảng, những đêm rũ Be đi uống cà phê trùng hợp với chương trình TV có tuồng cải lương, Be từ chối khéo. Có điều gì đây? Vài đứa bất ngờ ghé thăm, bắt gặp Be nằm trên nền nhà sát trước TV, dán mắt vào màn hình, miệng ca theo, ra chiều say đắm.
Thanh niên Huế hồi đó ít ai mê cải lương. Có vẻ hơi sến? Mà có mê cũng giấu kỹ. Nôm na như văn nghệ sĩ, chính trị gia, thể thao gia ở Âu Châu… dấu kỹ mình là người đồng tính, trước thế kỷ 21.
Vậy mà Be mũ áo xênh xoang, mặt hoa da phấn, làm tướng quân Võ Đông Sơ. Tướng quân lai Tây, đi vào lòng người theo lời ca của soạn giả Viễn Châu, khiến không ít người ghi hình bóng Be vào tim, như Võ Đông Sơ:
“…Khắc vào cây ba chữ Bạch Thu Hà
để kỷ niệm ngày đôi ta không gặp nữa…”
Lần này qua Paris, không ghé thăm Be được. Không gặp Be buồn lắm vì tôi là người gắn bó với gia đình Be từ những ngày Be mới tới Pháp, ở Foyer Plaisir Grignon (Trung Tâm Tiếp Cư Người gốc Pháp Hồi Hương) rồi Montigny le Bretonneur, và về nhà mới, ở Trappes. Tôi thu xếp mời vợ chồng Be ăn trưa ở quận 13.
Be kể chuyện thành công của mấy đứa con. Bạch Thu Hà tức Madame Mai, cho xem hình mấy đứa cháu nội ngoại, hồng hào đẹp đẽ. Tôi ngồi nghe và được Be vừa nói vừa bá vai, phổ đùi, đầy hứng thú, như cách của Be từ hồi còn đi học.
Tôi nhìn người bạn U80 hồn nhiên, đơn giản và nghiệm ra bạn tôi sung sướng trong đời sống, nhờ những điều như thế.
Be kể chuyện nuôi gà. Be nói ban đầu có mòi rắc rối. Nhà bên trái đòi phải dẹp vì con họ bị dị ứng lông gà, phân gà. Nhà bên phải nêu lý do ồn ào, dù lúc đó Be chỉ có một con gà trống duy nhất, nhỏ tí xíu, phục vụ một bầy gà mái, thì giờ, sức lực đâu nữa… mà gáy.
Ai cũng có cớ không muốn Be nuôi gà. Trong lập luận bảo vệ sự yên tĩnh, bảo vệ sức khỏe cho cả xóm, họ đã bắn tiếng sẽ nhờ đến pháp luật.
Be cho ấp một lứa trứng tốt. Khi bầy gà con đầu tiên, vàng choé, chạy lúc thúc trong sân, hàng xóm đứng nhìn qua hàng rào thích thú. Be chọn mấy con gà trống và mang biếu láng giềng, mỗi nhà một con.
Bây giờ, mỗi sáng hể một con bất cứ từ nhà nào cất giọng là cả dàn đại hòa tấu gáy vang lên, vui cả xóm.
Tôi phục Be quá. Giải pháp của Be:
“Biếu gà trống, mua láng giềng” không thua chi kế Chu Du: “Dụng sương mù, thu Tào tiễn” dùng ghe mang hai bên những tấm chắn nhồi bông, trong sương mù chèo tới trước doanh trại quân Tào, xoay ngang lại và khua chiêng gióng trống ầm ĩ. Quân Tào sợ Đông Ngô tấn công trại, bắn tên như mưa. Chu đô đốc thu hàng trăm vạn mũi tên, đủ dùng cho trận Xích Bích.
“…Biên cương xa xôi tối rồi Be ơi…”
Ngồi ăn uống lai rai, dành nhau nói, ôm vai nhau, vỗ đùi nhau đã đời… rồi cũng đến lúc tôi tạm biệt Mme và Mr. Mai. Be, người hát Võ Đông Sơ, Bạch Thu Hà, sẽ không bao giờ thọ tiễn giữa sa trường như Võ tướng quân.
Be hồn nhiên và đơn giản sống mãi trong lòng bè bạn.
Frankfurt, Germany, Juli.2023