HÀ NỘI, Việt Nam (NV) .- Trung Quốc đột ngột hủy bỏ chương trình “Giao lưu quốc phòng biên giới” với CSVN dù đã được chuẩn bị công phu, loan báo nhiều lần.
Theo hãng tin Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc dự trù có mặt tại chương trình “Giao lưu quốc phòng biên giới” lần thứ 8 với CSVN vào hai ngày 7 và 8 Tháng Chín tại hai tỉnh Lào Cai của Việt Nam và Vân Nam của Trung Quốc. Tuy nhiên, ông ta không có mặt.
Reuters dẫn nguồn tin từ ba viên chức hiểu biết về vấn đề này cho hay sự vắng mặt của ông Phúc trước công chúng suốt hai tuần qua khiến người ta có nhiều nghi vấn. Vài ngày trước khi diễn ra chương trình “giao lưu”, Bắc Kinh thông báo cho Hà Nội biết là Bộ trưởng Lý Thượng Phúc “có vấn đề sức khỏe”, theo lời hai chức sắc CSVN.
Hội đồng thông tin nhà nước, Bộ Quốc phòng cũng như Bộ Ngoại giao Trung Quốc không thấy trả lời ngay các lời yêu cầu bình luận về chương trình “giao lưu quốc phòng biên giới ” với Việt Nam bị bỏ ngang. Tòa đại sứ CSVN tại Bắc Kinh cũng không thấy trả lời ngay các yêu cầu bình luận.
Chuyến đi “giao lưu” của tướng Lý Thượng Phúc đột ngột bị hủy bỏ có dấu hiệu tương tự như việc thay thế đột ngột Tần Cương ở vị trí Ngoại trưởng Trung Quốc trước đó hồi Tháng Bảy sau nhiều tháng không ai thấy mặt rồi diễn ra sự thay đổi những người cầm đầu “Lực lượng hỏa tiễn ưu tú” những tháng gần đây. Những động thái này khiến người ta đặt dấu hỏi về các quyết định của lãnh tụ Trung Quốc vì không thấy có những lời giải thích nào.
Một viên chức Mỹ, yêu cầu giấu tên, nói Washington biết có việc tướng Lý Thượng Phúc hủy bỏ cuộc “giao lưu biên giới” với phía Việt Nam. Chương trình “Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam – Trung Quốc lần thứ 8” đã được Việt Nam và Trung Quốc phối hợp chuẩn bị tổ chức cả năm qua. Hàng tháng, người ta thấy tờ Quân đội Nhân dân, báo tuyên truyền của Bộ Quốc phòng CSVN đưa tin.
Những chuyến đi kiểm soát “thực địa” tại những khu vực sẽ diễn ra “giao lưu” tại hai tỉnh Lào Cai và Vân Nam, được tướng tá hai bên đến tận nơi họp hành, chỉ thị. Ngày 29 Tháng Tám, Bộ Quốc phòng CSVN họp báo chính thức loan báo chương trình “giao lưu biên giới” với Trung Quốc nói trên và được hệ thống báo đài tuyên truyền của nhà nước thuật lại.
Nếu diễn ra như đã loan báo, chương trình “giao lưu quốc phòng hữu nghị biên giới” lần thứ 8 giữa CSVN và Trung Quốc diễn ra chỉ hai ngày trước khi Tổng thống Mỹ tới Hà Nội để ký thỏa hiệp “Đới tác chiến lược toàn diện”.
Tại buổi họp báo, Bộ Quốc phòng CSVN nói rằng chương trình “giao lưu quốc phòng hưu nghị” giữa hai nước “do Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam làm Trưởng đoàn. Đoàn đại biểu chính thức Trung Quốc do Thượng tướng Lý Thượng Phúc, Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa làm Trưởng đoàn.”
Chương trình “giao lưu” nhằm “cụ thể hóa “Tuyên bố chung Việt Nam – Trung Quốc về tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc” đạt được trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tháng 11-2022, tăng cường tin cậy, hợp tác giữa hai Đảng, hai Nhà nước và hai Bộ Quốc phòng.”
Chương trình “giao lưu” gồm cả “tô son cột mốc” biên giới, “trồng cây hữu nghị”, xây “nhà văn hóa hữu nghị” v.v… để từ đó “tăng cường quan hệ hữu nghị, đoàn kết, thúc đẩy hợp tác thực chất giữa lực lượng bảo vệ biên giới hai nước, chính quyền địa phương và nhân dân khu vực biên giới, góp phần xây dựng biên giới Việt Nam – Trung Quốc hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển.”
Cùng ngày 29 Tháng Tám, tờ Quân Đội Nhân Dân đưa tin “Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã tiếp Trung tướng Lưu Tử Trụ, Phó tư lệnh Chiến khu miền Nam, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc.” Bản tin này vẫn viết rằng “Hiện nay, hai bên đang phối hợp chặt chẽ để chuẩn bị tổ chức Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam – Trung Quốc lần thứ 8 đảm bảo chu đáo, hiệu quả và thành công.”
Vài ngày sau, ngày 5 Tháng Chín, Bắc Kinh cho Lưu Kiến Siêu, Trưởng ban thông tin đối ngoại của đảng Cộng sản Trung Quốc tới Hà Nội gặp Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. TTXVN chỉ đưa tin tuyên truyền bề ngoài thấy là hai bên “quán triệt, thực hiện tốt nhận thức chung và thỏa thuận quan trọng giữa hai đồng chí Tổng Bí thư” … “kịp thời đề xuất với Trung ương hai Đảng về các phương hướng tăng cường hợp tác giữa hai Đảng, hai nước trong tình hình mới.”
Bị đột ngột hủy bỏ, toàn bộ guồng máy thông tin tuyên truyền của chế độ Hà Nội, gồm cả các báo, đài quân đội, đều nín lặng. Tin tức những ngày này đầy những tin tức và bình luận về chuyến thăm viếng sắp diễn ra của Tổng thống Mỹ Joe Biden vào ngày 10 Tháng Chín. Dù sao, guồng máy tuyên truyền của CSVN vẫn tế nhị, tránh né không nói trước như truyền thông quốc tế, là ông Mỹ đến để ký thỏa hiệp nâng cấp mối quan hệ Hà Nội – Washington từ “Đối tác toàn diện” lên thành “Đối tác chiến lược toàn diện”. Truyền thông quốc tế, đặc biệt là Mỹ, hầu hết đều cho rằng Mỹ đang cố gắng chèo kéo Hà Nội vào quỹ đạo chống lại Bắc Kinh.
Người ta ngờ rằng việc Lưu Kiến Siêu đến Hà Nội có vẻ có liên quan đến việc thông báo hủy bỏ chương trình “giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới” với Việt Nam. Bắc Kinh ra dấu hiệu không hài lòng với việc CSVN đánh đu với Mỹ hay Lý Thượng Phúc bị dính vào tham nhũng ở “Lực lượng Hỏa Tiễn ưu tú” trước khi được cử làm Bộ trưởng Quốc phòng, nên bị trừng phạt theo hai tướng cầm đầu cơ quan này.
Những diễn biến trong mối quan hệ giữa Việt Nam với Trung Quốc trong những ngày tháng tới đây sẽ cho người ta hiểu rõ hơn về chiều hướng bang giao giữa hai nước Cộng sản anh em “núi liền núi, sông liền sông” có “4 tốt” và “16 chữ vàng” xưng tụng mỗi khi lãnh tụ gặp nhau.
Năm 2017, tướng Phạm Trường Long, Phó quân ủy Trung ương Trung Quốc đã đột ngột bỏ về, không dự “giao lưu biên giới” giữa hai nước. Tin tức dạo đó tiết lộ rằng ông ta bỏ về sau khi đe dọa các lãnh tụ Hà Nội là nếu không chấm dứt kế hoạch dò tìm và khai thác dầu khí tại Biển Đông trong phại vi “Lưỡi bò” thì Trung Quốc sẽ đánh chiếm các vị trí Việt Nam trấn giữ tại quần đảo Trường Sa. (TN)
